Refarming to reorganizacja multipleksów telewizji naziemnej, związana z decyzją Komisji Europejskiej o przeznaczeniu części pasma na rozwój telefonii komórkowej w standardzie 5G. Naziemna Telewizja Cyfrowa (NTC) to system nadawania cyfrowego sygnału telewizyjnego, który zastąpił telewizje analogową w 2013 r. Na pierwszą połowę bieżącego roku zaplanowano zmiany częstotliwości nadawania NTC, w związku z koniecznością przeznaczenia części zakresu częstotliwości 470-790 MHz (tj. 694-790 MHz) na usługi szerokopasmowego dostępu do sieci. W ramach zaplanowanego refarmingu wprowadzony zostanie również nowszy i bardziej efektywny standard nadawania tj. DVB-T2/HEVC. Zmiana wprowadzana jest etapami i dotyczy 3 (tj. MUX1, MUX2 oraz MUX3 spośród 4 ogólnopolskich multipleksów (zestawów kanałów TV). (1) Pierwsze 3 etapy zakończone zostały odpowiednio 28.03, 25.04 oraz 23.05. Ostatnia zmiana zaplanowana jest na 27.06. Czwarty z multipleksów (MUX8) nadaje na innym zakresie częstotliwości (tj. 174-230 MHz) i nie wymaga obecnie zwolnienia. (2)
Zgodnie z informacjami przekazywanymi przez Krajowy Instytut Mediów (3) w październiku 2021 roku jedynie połowa gospodarstw domowych była gotowa do zmiany standardu nadawania. Ponad 2.2 mln GD w Polsce nie miało w tamtym momencie możliwości odbioru sygnału w nowym standardzie.
W związku z decyzją UKE z dnia 24.03.2022 r. wydaną na wniosek Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Telewizja Polska otrzymała możliwość opóźnienia zmiany standardu nadawania kanałów w multipleksie MUX-3 z DVB-T na DVB-T2/HEVC w dowolnie wybranym przez siebie terminie do dnia 31 grudnia 2023 r., po wcześniejszym uzyskaniu nowych pozwoleń radiowych. Oznacza to, że obecnie jedynie stacje należące do TVP, nadawane w ramach MUX-3 (tj. TVP1 HD, TVP2 HD, TVP Info HD, TVP3, TVP Sport HD, TVP Historia i Sprawdzam TV/plansza informująca o zmianie standardu nadawania/) mogą nadal korzystać z nadawania w starym standardzie. UKE podjęła decyzję z powodu zbrojnej napaści Rosji na Ukrainę oraz „eskalacji działań dezinformacyjnych o zasięgu międzynarodowym, niosących zagrożenia dla obronności i bezpieczeństwa Rzeczpospolitej Polskiej oraz bezpieczeństwa i porządku publicznego, […] mając na uwadze istotną rolę telewizji publicznej w ochronie polskiej racji stanu, komunikowania stanowiska naczelnych organów państwa oraz funkcjonowaniu Regionalnego Systemu Ostrzegania.” (4)
MUX-3 (TVP1 HD, TVP2 HD, TVP3, TVP Info HD, TVP Historia, TVP Sport, TVP Rozrywka – kanały publiczne) korzysta z dotychczasowego standardu nadawania podczas gdy nadawcy z MUX-2 (Polsat, TVN, TV 4, TV 6, Super Polsat, TV Puls, TV Puls 2, TVN 7 – kanały komercyjne), musieli zmodyfikować częstotliwości nadawania co znalazło odzwierciedlenie w oglądalności (i dostępności) poszczególnych kanałów. Poniższe analizy przygotowane zostały w podziale na:
- okresy od początku bieżącego roku, wynikające z sytuacji geopolitycznej, wpływającej na oglądalność oraz kolejnych faz refarmingu
- obszary (województwa) podlegające procesowi refarmingu
Jako punkt odniesienia do dalszej analizy prezentujemy wykres udziałów w oglądalności dla całej populacji Polski (Wszyscy w wieku 4+) odbierającej telewizje za pośrednictwem NTC (8,7 mln osób).
Wykres 1. Udział w oglądalności, Wszyscy 4+ [tylko NTC] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — ; średnia 7-dniowa –– )
Analizując kolejne tygodnie danych, widzimy – nawet w skali całej Polski, jaki wpływ miały zmiany na rynku nadawców. Do czasu inwazji Rosji na Ukrainę udziały poszczególnych MUXów były stabilne. W 24 lutego, za sprawą TVP Info (największego kanału informacyjnego dostępnego bezpłatnie w ramach NTC), pozycja MUX-3 wyraźnie się poprawiła. Dane wskazują jednak, że temat wojny z każdym kolejnym tygodniem miał coraz mniejszy wpływ na udziały widowni. Pozycje poszczególnych MUXów wracały do stanu z początkowych tygodni roku (MUX-2 odrabiał swoje udziału, MUX-3 tracił na znaczeniu, MUX-1 również powoli rósł.)
Aby lepiej przyjrzeć się zmianom, kolejne analizy prowadzone będą na wyodrębnionych obszarach (przyjęliśmy województwa, jako jedyne dostępne dane w badaniach telemetrycznych)
ANALIZA #1 – woj. lubuskie oraz dolnośląskie (0,7 mln osób odbierających telewizje za pośrednictwem NTC ).
Wykres 2. Udział w oglądalności, Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. lubuskie oraz dolnośląskie] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
Zmiana w udziałach stacji jest niezwykle widoczna. W dniu przełączenia, a także kolejnego dnia, udział MUX-3 wyniósł blisko 60% wobec wcześniejszej średniej na poziomie 41-42%. Na wykresie widać również spadek głównego konkurenta komercyjnego (MUX-2), ale również MUX-1 (nadającego takie stacje jak [TTV, Fokus TV, Stopklatka, TVP ABC, ANTENA TV, Polo TV, Eska TV]. Warto zwrócić uwagę, że MUX-8 (którego refarming nie dotyczy) zyskał w tym okresie ok. 1.5-2.0p% w udziale.
ANALIZA #2 – woj. zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie oraz wielkopolskie (1,8 mln osób odbierających telewizje za pośrednictwem NTC ).
Wykres 3. Udział w oglądalności, Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie oraz wielkopolskie] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
W przypadku kolejnego wyłączenia obserwujemy podobną tendencję. Przed samym przełączeniem sygnału udziały poszczególnych MUXów były zbliżone do tych sprzed wybuchu wojny. Ponownie pozostawienie MUX-3 na dotychczasowych częstotliwościach podbiło udziały stacji TVP do blisko 60%. Pomimo obserwowanych później spadków (co można tłumaczyć dostrajaniem TV, lub nabywaniem nowych urządzeń, sytuacja do dnia dzisiejszego nie wróciła do stanu sprzed 25.04).
Ponownie warto zwrócić uwagę na dwa mniejsze MUXy – również ich udziały znacznie odbiegają od sytuacji sprzed refarmingu i – co widać na wykresie – co efektem zmiany standardu nadawania. MUX-1 i MUX-8 zbliżyły się do siebie o wiele bardziej niż w analizie #1.
ANALIZA #3 – woj. łódzkie, świętokrzyskie, opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie (3,5 mln osób odbierających telewizje za pośrednictwem NTC ).
Wykres 4. Udział w oglądalności, Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. łódzkie, świętokrzyskie, opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
Podobnie jak w przypadku poprzednich przełączeń, również to z ostatniego tygodnia spowodowało olbrzymie wahania w udziale widowni. Ze względu na najdłuższy okres „bez zmian”, możemy zauważyć, że „efekt wojny” minął po ok. 4 tygodniach a udziały poszczególnych kanałów (MUXów) wróciły do stanu z początku roku. Ponownie zmiana standardu spowodowała, że MUX-3 zyskał b. dużą część widowni kosztem MUXu komercyjnego. Jak sytuacja będzie wyglądała w kolejnych tygodniach oraz czy ostatnie przełączenie (obejmujące m.in. Warszawę) podobnie wpłynie na widownie będziemy wiedzieli za ok. miesiąc.
Co ciekawe analiza czasu oglądania TV (Wykres 5) wskazuje, że spadek czasu oglądania TV (ATV) był bardzo zbliżony – zarówno w obszarach, które przeszły już proces refarmingu jak i na obszarze ostatnich 4 województw (mazowieckie, warmińsko-mazurskie, podlaskie oraz lubelskie) które ten proces mają jeszcze przed sobą.
Wykres 5. Czas oglądania TV, Wszyscy 4+ [tylko NTC] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ATV [min] — + średnia 7-dniowa ––)
Musimy jednocześnie pamiętać, że wraz ze zmianami w modelach konsumpcji treści Video, a także zmianami w badaniach, ATV to nie jedynie konsumpcja treści telewizyjnych (live oraz TSV+2). Zgodnie z metodologia badań Nielsen, w tym czasie mamy również konsumpcje innych treści Video na ekranach TV (m.in. streaming online).
Analiza oglądalności treści, które nie mogą być przypisane do żadnej ze stacji nadawanych w DTT (treści nonTV na poniższych wykresach), wskazuje na wzrost udziału tej formy „spędzania czasu przed telewizorem” w okresie po refarmingu. Poniżej porównanie stabilnego udziału treści nietelewizyjnych w województwach przed zmianą sygnału (tj. mazowieckie, warmińsko-mazurskie, podlaskie, lubelskie – oznaczone szarą linią) w odniesieniu do wybranych regionów po przeprowadzonym refarmingu (linia pomarańczowa).
Wykres 6a. Udział w oglądalności (treści nonTV), Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. lubuskie oraz dolnośląskie /linia pomarańczowa/ w porównaniu do woj. mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego oraz lubelskiego /linia szara/] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
Wykres 6b. Udział w oglądalności (treści nonTV), Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. zachodniopomorskie, pomorskie, kujawsko-pomorskie oraz wielkopolskie /linia pomarańczowa/ w porównaniu do woj. mazowieckiego,warmińsko-mazurskiego, podlaskiego oraz lubelskiego /linia szara/ ] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
Wykres 6c. Udział w oglądalności (treści nonTV), Wszyscy 4+ [tylko NTC, woj. łódzkie, świętokrzyskie, opolskie, śląskie, małopolskie i podkarpackie /linia pomarańczowa/ w porównaniu do woj. mazowieckiego, warmińsko-mazurskiego, podlaskiego oraz lubelskiego /linia szara/] (Nielsen 01.01-26.05.2022, ShareOfPUT — + średnia 7-dniowa ––)
Podsumowując, łączny czas spędzony przed TV nie różni się istotnie w poszczególnych regionach, gdzie wprowadzono już refarming od regionu gdzie jest on zaplanowany na czerwiec. Niewątpliwie sam proces wpłynął jednak na zachowania telewidzów. W pierwszym okresie widać znaczący wzrost znaczenia MUX-3, na którym obecne są kanały TVP kosztem kanałów komercyjnych. Jednocześnie, co widać na wykresach 6a-6c można zaobserwować zwiększone zainteresowanie konsumpcją treści nietelewizyjnych (wzrost udziału w oglądalności) na odbiornikach TV, co bezpośrednio uderza w telewizje jako medium. Z pewnością także wszystkie zaobserwowane zachowania telewidzów nie pozostają bez wpływu na realizacje kampanii zaplanowanych jeszcze przed decyzja UKE, zmieniającą zasady nadawania.
Współautorką analizy jest Sonia Sadłek, Multiscreen Investment Manager w Publicis Groupe.
Źródła:
- https://www.emitel.pl/wp-content/uploads/2022/03/etapy-przelaczen2.png
- https://www.wirtualnemedia.pl/artykul/naziemna-telewizja-cyfrowa-dvb-t-dvb-t2-hec-multipleksy-lokalne-mux-8-zmiana-standardu
- https://kim.gov.pl/wp-content/uploads/2022/04/Gotowosc-na-nowy-standard-DVBT-2_HEVC-Nowa-telewizja-NTC.pdf
- https://www.gov.pl/web/cyfryzacja/uke-w-sprawie-mux-3—decyzja-o-pozniejszym-wprowadzeniu-zmiany-standardu-nadawania-dvb-t2
Lista kanałów w poszczególnych MUXach uwzględnionych w analizie:
MUX 1: Stopklatka TV – kanał filmowy, Polo TV – kanał muzyczny, Silver TV, Eska TV – kanał muzyczny, TTV, TV Trwam – kanał religijny, TVP ABC – kanał dla dzieci i młodzieży, Fokus TV – kanał edukacyjny
MUX 2: Polsat, TVN, TV 4 – grupa Polsat, TV 6 – grupa Polsat, Super Polsat – grupa Polsat, TV Puls – kanał komercyjny, TV Puls 2 – kanał komercyjny, TVN 7 – grupa TVN
MUX 3:TVP1 HD, TVP2 HD, TVP3 – różne wersje regionalne w zależności od województwa zamieszkania, TVP Info HD, TVP Historia, TVP Sport, TVP Rozrywka
MUX 8: Nowa TV – kanał filmowo-rozrywkowy, Metro – filmy i seriale, Zoom TV – kanał dokumentalny, WP – lifestyle i treści dokumentalno-edukacyjne, TVP Kobieta, TVP Kultura HD.
